Sektörden.

Türk-Alman Teknik Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Beşir Fatih Doğan, EPDK’nın akaryakıt dağıtım şirketlerine verdiği otomasyon cezalarını Petroturk.com’a değerlendirdi. Doğan, otomasyon sisteminin bir bütünlük arz ettiğini ve bu yükümlülüğün ihlali halinde tek bir suçun varlığının kabul edilmesi ve tek bir cezanın uygulanması gerektiğini söyledi. İşte  Doç. Dr. Beşir Fatih Doğan’ın konu hakkındaki yorumu:

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu 12.11.2013 tarihli toplantısında 892 akaryakıt istasyonunda otomasyon sistemi kurmayan 44 dağıtım şirketine 659 milyon 782 bin lira idari para cezası uygulama kararı almıştır.

Akaryakıt dağıtım lisansı sahibi şirketler, PPK’nın 7. maddesinin 6. fıkrası ve 25.01.2007 tarihli ve 1240 sayılı Kurul Kararının 4. maddesinin (b) bendi ve 6. maddesi gereğince 30.06.2011 tarihine kadar tüm bayilerini kapsayacak şekilde bir otomasyon sistemi kurmakla yükümlüydüler. Mevcut tüm bayileri kapsayacak şekilde 30.06.2011 tarihine kadar otomasyon sisteminin kurulmaması, PPK’nın 19. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinin 4 nolu alt bendine göre, PPK’nın 7. maddesine aykırılık teşkil etmektedir ve bu durum idarî para cezası uygulanmasını gerektirmektedir. Kurul, akaryakıt dağıtım şirketlerine otomasyon sistemini kurmadıkları her bir bayi için ayrı ayrı idari para cezası uygulamıştır.

Tartışılması ve cevaplanması gereken soru, otomasyon sistemi kurulmayan her bir bayi bakımından ayrı ayrı yaptırım mı, yoksa genel olarak otomasyon sistemi kurma yükümlülüğünün ihlal edilmiş olması sebebiyle tek bir yaptırım mı uygulanmalıdır?

Lisans sahibi akaryakıt dağıtım şirketlerinin mevcut bayilerinde denetim sistemini belli bir tarihe kadar kurma yükümlülüğünün ihlaline uygulanacak yaptırımın tespitinde, suç tekliği – suç çokluğu ayrımı önem arz etmektedir. Suç tekliği – suç çokluğu ayrımı, suçun sırf hareket suçu olması ile neticeli suç olması bakımından hareket tekliği – hareket çokluğu ve netice tekliği – netice çokluğu ayrımının yapılmasını gerektirmektedir. Bu ayrım kabahatler için de aynen geçerlidir. Otomasyon sisteminin kurulması “yapma” şeklinde, ihlal ise “yapmama” şeklinde bir fiille gerçekleşmektedir. Dolayısıyla, otomasyon sisteminin birden fazla bayide kurulmaması fiilinde tek bir ihmali hareket ve tek bir kabahat vardır. işlendiği gözetildiğinde birden fazla bayide otomasyon sisteminin kurulmaması fiili kesintisiz tek bir fiil olarak kabul edilmelidir.

Otomasyon sistemi kurma yükümlülüğü ilk defa düzenlenmiştir. Bu yükümlülüğün yerine getirilmesi için Kurul kararı ile belirli bir tarih belirlenmiştir. Sistemin kurulacağı bayilerin sayısı yükümlülüğün yerine getirilmesi bakımından önem arz etmemektedir. Belirlenen tarih geldiğinde, lisans sahibi yükümlülüğünü yerine getirmediği takdirde, yükümlülüğün yerine getirilmemesi bakımından tek bir hareket söz konusudur. Çünkü her bir bayide otomasyon sistemi kurulması için ayrı ayrı süre belirlenmemiştir. Belirli bir tarihe kadar birden çok bayide otomasyon sistemi kurulması yükümlülüğü bağımsız bir yükümlülük olmayıp, otomasyon sistemi kurma yükümlülüğünün bir parçasıdır. Otomasyon sisteminin belli bir tarihe kadar kurulumu tüm bayileri kapsayan bir bütünlük arz etmektedir. Yükümlülüğün yerine getirilip getirilmemesinde bayi sayısının herhangi bir rolü bulunmamaktadır. Esas olan mevcut bayilerin tamamında belli bir süreye kadar otomasyon sisteminin kurulmasıdır. Eğer, her bir bayi için ayrı ayrı tarih belirlenmiş ve o tarihlerde ilgili bayilerde otomasyon sistemi kurulmamış olsaydı hareket ve suç birden çok olurdu. Belli bir tarih öngörülmemiş olsaydı, sistem bütünlüğünden değil, denetim sisteminin her bir bayide ayrı ayrı kurulması yükümlülüğünden bahsedilmesi gerekirdi.

Ayrıca, 5015 sayılı kanunun 7. maddesini değiştiren 6455 sayılı Gümrük Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 39. Maddesine göre, “Söz konusu sistemi kurmadığı ya da Kurumca belirlenen usul ve esaslara uygun denetimi sağlayamadığı tespit edilen dağıtıcılara 19 uncu maddede öngörülen miktarda idari para cezası uygulanır.” Bu düzenlemede, tüm bayileri kapsar şekilde otomasyon sistemini kurmamak tek bir ihlal olarak öngörülmüştür.

Sonuç olarak, akaryakıt dağıtım şirketlerinin mevcut bayilerinde 30/06/2011 tarihine kadar otomasyon sistemini kurma yükümlülüğü, belli bir süreyi öngören bir ilk yükümlülük olduğundan, mevcut bayileri kapsayan bir bütünlük teşkil ettiğinden ve belirlenen tarihe kadar bir bütün olarak yerine getirilmesi gerektiğinden, ayrıca 5015 sayılı kanunun 7. maddesinin yeni haline göre otomasyon sistemi bütünlük arz ettiğinden, bu yükümlülüğün ihlali halinde tek bir suçun varlığının kabul edilmesi ve tek bir cezanın uygulanması gerekmektedir.